tunc yuasa inci yigit aku

Teknik Servis El Kitabı

8. Akünün Bakımı

Periyodik aralıklarla akümülatörün durumunun belirlenmesi istenebilir. Araç sahibi akünün garanti kapsamında değiştirilmesini isteyebilir.

Ticari açıdan birkaç bakış açısı mümkündür ve ticari itibarınız bu konuyla nasıl ilgilendiğinize bağlıdır. Eğer müşteriyi değeri kullanılışını lüzumsuz kılacak kadar azalmış bir akü ile gönderirseniz o kişiyi yeni bir akümülatörden daha pahalı olacak çektirme masraflarını ödemek veya araçtan araca takviye yaptırmak zorunda kalma durumunda bırakabilirsiniz. Eğer aküyü sorgusuz sualsiz değiştirirseniz kötü kullanılmış yeni bir aküye kullanılmaz hükmünü vermiş olursunuz ki doğru olmayabilir. Müşteriniz bundan daha fazlasını hak eder.

Önce akümülatörün dış kısmını kontrol ediniz. Akünün kabında kapağında veya buşonlarındaki elektrolitin sızabileceği her hangi bir çatlak veya delik değiştirilmeden önce belirlenmelidir. Elektrolit korozyonundan zarar görmüş diğer parçaların değiştirme maliyeti yüksek olabilir ve yaralanmalara sebep olabilecek kazalar olabilir. Suyun taşması sonucunda kusmuş elektrolitle ıslanmış , kutup başları paslanmış veya elektrolit seviyesi çok azalmış kirli aküler, ihmali veya hizmeti suistimali gösterir. Müşteriye nasıl davranırsanız davranın, onlara akünün bakımını sağlamasını tavsiye edin.

Bir sonraki aşamada elektrolitin özgül ağırlığının her bir hücrede ölçülmesinden ve kutuplar arasındaki açık devre geriliminden akünün şarj durumunun belirlenmesi gelir. Eğer akünün buşonları çıkmayan türdense sadece açık devre gerilimi kullanılır.

Aşağıdaki tabloda 27 C’da, nominal 12 volt da şarj durumunun belirlenmesinde kullanılan yaklaşık açık devre gerilimi ve özgül ağırlıkları görüyorsunuz.

Açık Devre Gerilimi

Yaklaşık Şarj durumu

Ortalama Hücre Elektrolit Özgül Ağırlığı

12.6 üstü Çok yüksek 1.255
12.4 %75 1.225
12.2 %50 1.190
12.00 %25 1.155
11.8 altı Çok Düşük 1.120

Eğer akümülatör ilk birkaç saat içerisinde şarj akımını veriyorsa açık devre okuması yanlış yönlendirebilir. Eğer açık devre voltajından okunan değer ölçülmüş elektrolit özgül ağırlığına tabloda karşılık gelen değerinden az ise akümülatörün dahili tükenmesi söz konusudur. Tek sayılı hücrelerden elektrolit özgül ağırlığı okunur. 0.50 diğer hücrelerden düşük olan hücrelerde kısa devre var demektir. Bu tür akümülatörler değiştirilir.

Şarj durumu % 75 ‘ in altında olan aküler diğer testlere geçilmeden şarjlanmalıdır. Şarj cihazı açıldığında, akünün şarjı kabul edip etmediği şarj akımı küçük amperli olsa dahi gözlenmelidir.

Eğer akü %75 ve daha fazla şarjlı ise akü yüksek hızlı yük testine verilmelidir. Tipik olarak yüksek hızlı yük test cihazında akü ayarlanabilir karbon yığını üzerinde deşarj olmakta ve deşarj süresince kutuplardaki gerilim verilmektedir. 15 saniye sonra eğer akü iyi durumdaysa ve eğer akım marş motorunu çalıştırmak için gerekli değerin %50si kadarsa, akü gerilimi belirlenen değerin altına düşmez. Kabul edilebilir en düşük gerilim okuması sıcaklık düştükçe azalır. Test cihazı için hazırlanmış talimatları okuyunuz ve takip ediniz.

Her bir hücresinde düşük ancak değişmez özgül ağırlığa sahip ve kapıların kazayla bütün gece açık unutulması gibi olaylar sonucundan derinden boşalmış aküler genişletilmiş şarjlar isterler. Başka bir nedende ağır trafik şartlarında düzenli olmayan sürüşler sonucunda veya aracın şarj sisteminde meydana gelen bir arıza sonucunda az şarjlanmalardır. Bunun nedeni gevşek bir alternatör kayışı olabilir ancak araç trafiğe çıkmadan kontrol edilmelidir.

Akülerin düşük elektrolit seviyeleri göstermeleri, havalandırma kapaklarının alt kısmındaki siyah birikintiler veya kutuların iç kısımlarında siyah akıntı izleri akülerin aşırı şarjlanmaya maruz kaldığını gösterir. Eğer bu işaretler varsa voltaj regülatörünün ayarlandığı değer kontrol edilmeli ve üreticinin tavsiye ettiği değerler doğrultusunda araç hizmete girmeden tekrar ayarlanmalıdır. Elektrolit seviyelerinin düzenli ayarlandığı modern araç akümülatörleri çok fazla şarj akımı çekerler.

HİDROMETRE KULLANILMASI:

meltemaku_bome_ne

Bir objenin bir sıvı içinde yüzdüğü derinlik sıvının özgül ağırlığı ile orantılıdır. Bu akü elektrolitinin özgül ağırlığının ölçülmesindeki prensiptir.

Akü hidrometreleri bir tarafının kauçuk bir hortum başı ile tutturulduğu cam bir tüpün seperatörlere zarar vermeden elektrolitin içine daldırılması ile çalışır. Bu tüpün bir ucunda yumuşak plastik bir top vardır ve sıkılıp bırakıldığında tüpün içine elektroliti emer. Cam tüpün iç kısmında, batırıldığında yüzdüğü yüksekliği gösteren dereceler vardır. Otomotiv akümülatörleri için elektrolitin özgül ağırlığı 1.1 - 1.3 arasında derecelendirilmiştir.

Kullanım sırasında yeterli elektrolitin içine emilmesini sağlamak için içine batırılması ve serbestçe hareket edebilmesi gerekir. Okuma yapılırken ölçeğin çeperlere yapışmasını engellemek için dik tutulması gerekir. Şamandranın yüzüşü yatışkınlaştığında şamandranın üzerindeki seviye elektrolitin özgül ağırlığını gösterir.

Doğru okumayı kolay yapabilmek için hidrometre deki elektrolitin seviyesinin göz hizasına gelmesi sağlanmalıdır. Elektrolitin sıçramasından kaçınılmalı ve kullanılan elektrolit alındığı hücreye geri konmalıdır. Kullanıldıktan sonra hidrometre su ile çalkalanmalı ve hassas cam şamandraya zarar vermeden saklanmalıdır.

Elektrolitin özgül ağırlığı sıcaklığıyla değişir. Soğuk elektrolitin özgül ağırlığı ılık elektrolitten daha yüksektir. Okumanın yapıldığı elektrolitin sıcaklığı bilinmelidir.

Bazı hidrometrelerde sıcaklığa göre düzeltme faktörleri vardır. Eğer yoksa aşağıdaki Tablo 27 C için düzelmelerde kullanılabilir.

Elektrolitin sıcaklığı ( C)
Okumaya eklenen
düzeltme
49 Ekle 0.016
43 Ekle 0.012
38 Ekle 0.008
32 Ekle 0.004
27   0.000
21 Çıkart 0.004
15.5 Çıkart 0.008
10 Çıkart 0.012
4.4 Çıkart 0.016

SÜLFATLANMIŞ AKÜMÜLATÖRLER:

Akümülatör plakaları deşarj olurken pozitif ve negatif plakalarda meydana gelen reaksiyonun doğal sonucu olarak kurşun sülfat oluşur. Derinden deşarj olmuş plakalar da daha fazla kurşun sülfat oluşur.

Normal şartlarda kurşun sülfat şarjlama akımıyla orijinal aktif maddeye hemen dönüşür. Buna rağmen akü çok boşalmışsa kurşun sülfat zayıf elektrolit solüsyonuna geçer ve plakaların üzerine başka formlarda çöker. Bu yeni haliyle şarj akımıyla kurşun sülfatı eski haline döndürmek çok zordur. Plakalar sertleşir ve yoğunlaşır. Teknisyenler bu durumu akünün ‘sülfatlanması’ olarak tanımlarlar ve ne kadar uzun süre bu durumda kalırsa sülfatın verdiği zarar derinleşir ve sabitleşir. Bu durumda kalış uzarsa geriye dönüş olmaz. Bununla beraber doğru şarjlama uygulandığında pek çok akü kullanılabilecek duruma gelmektedir. Sülfatlanmış aküler sadece düşük şarj akımlarını kabul ederler ve başarılı bir uygulama için sabit şarj akımı 1 ve 2 amper arasında tutulmalıdır. Akünün büyüklüğüne bağlı olarak özgül ağırlıklar normal değerlerine dönene kadar 60-100 saat devam etmek gerekir. Yüksek akımlar şarj zamanını kısaltmaz ve sadece ısı ve gaz çıkışına neden olur. Bu şarjdan sonra akü hizmete döndürülmeden yük testine tabii tutulmalıdır.